Ik moet solliciteren op mijn eigen baan. Of: ik ben boventallig verklaard terwijl mijn collega, die korter in dienst is, wel mag blijven.
Dit zijn veelgehoorde klachten van werknemers die getroffen worden door reorganisatie, zeker in het bank- en verzekeringswezen. Wat is de positie van een werknemer in zo’n geval?
Achtergrond
Een werkgever mag zijn organisatie inrichten zoals hij wil. Zijn er teveel werknemers voor één functie? Dan heeft een werkgever beleidsvrijheid om te reorganiseren en werknemers boventallig te verklaren. Maar… die vrijheid niet onbeperkt.
De wet schrijft voor welke werknemers bij boventalligheid als eerste moeten worden ontslagen. Dit gebeurt volgens het afspiegelingsbeginsel. Bij toepassen van het afspiegelingsbeginsel heeft een werkgever in principe geen keuzevrijheid wie hij wel of niet voor ontslag in aanmerking wil brengen.
Trend
In de praktijk zien we al jaren een trend dat werkgevers juist wel zelf willen kiezen welke werknemer mag blijven en wie boventallig wordt verklaard.
Hoe?
De eis van afspiegeling geldt alleen voor wederzijds uitwisselbare functies. Dit zijn functies die qua aard, inhoud, opleidingsniveau, salarisniveau en competenties gelijk of gelijkwaardig zijn.
Regelmatig laten werkgevers een complete functie of functiegroep vervallen, om vervolgens ‘nieuwe’ functies in het leven te roepen. De werkgever vindt dan dat de nieuwe functie wezenlijk anders is dan de oude functie (lees: niet wederzijds uitwisselbaar). De vaste ontslagvolgorde van het afspiegelingsbeginsel geldt via die route niet.
Daarna wordt de werknemers gevraagd te solliciteren op deze ‘nieuwe functie’. Op die manier heeft de werkgever bij de selectie van werknemers voor die nieuwe functie (veel) meer vrijheid.
Aangezien de nieuwe functie vaak sterk lijkt op (of identiek is aan) de oude functie, heeft de werknemer het gevoel op zijn eigen functie te moeten solliciteren. In sommige gevallen is dat gevoel terecht. De kernvraag daarbij is altijd: is daadwerkelijk sprake van een nieuwe functie of is feitelijk sprake van slechts een stoelendans (of van zogeheten “oude wijn in nieuwe zakken”, waarbij de nieuwe functie eigenlijk hetzelfde is als de oude functie, meestal met alleen een andere functienaam)?
Stappenplan
Het stappenplan voor een werknemer die moet solliciteren op zijn eigen functie is doorgaans als volgt:
- Komt uw functie daadwerkelijk te vervallen?
- Zo ja, bent u degene die boventallig moet worden verklaard?
- Komt uw functie niet te vervallen (of anders geformuleerd: blijft uw oude functie in feite onveranderd) of bent u niet degene die boventallig moet worden verklaard? Dan kunt u rechtstreeks aanspraak maken op uw eigen functie.
- Komt uw functie te vervallen en bent u terecht boventallig verklaard, dan is de vraag: zijn er mogelijkheden om u te herplaatsen in een andere passende functie?
- Zo ja, verloopt plaatsing van de werknemers op die passende functies zorgvuldig?
- Bent u terecht boventallig verklaard en zijn er geen herplaatsingsmogelijkheden, dan volgt (uiteindelijk) ontslag.
- In geval van ontslag is de vraag: worden het eventuele sociaal plan en de overige regels rondom ontslag correct nageleefd?
- Wil uw werkgever met u een beëindigingsovereenkomst sluiten, dan is de vraag:
- is de beëindigingsovereenkomst “WW-veilig”?
- Hoe verhoudt de beëindigingsovereenkomst zich tot het sociaal plan?
- Zijn er andere zaken om rekening mee te houden?
Rol appeladvocaat
Appeladvocaat heeft jarenlange ervaring opgedaan als arbeidsrechtjurist bij Stichting Rechtsbijstand (Interpolis) en als arbeidsrechtadvocaat bij een groot advocatenkantoor dat als netwerkkantoor veel zaken voor Achmea Rechtsbijstand behandelt. Vanuit die hoedanigheid heeft appeladvocaat vele werknemers bijgestaan die door reorganisatie bij Rabobank of Achmea zijn getroffen. Onder hen waren ook diverse werknemers die meenden door de geschetste stoelendans te zijn geraakt.
Is de bovengeschetste situatie op u van toepassing of heeft u vragen? Neem gerust contact met ons op. Appeladvocaat praat u graag bij.
